Üsküdar Kuleli’de Kuleli Caddesi üzerinde bulunan Kuleli Askeri Lisesi’nin ilk binası, Sultan II. Mahmut döneminde, Asakir-i Mansure-i Muhammediye kışlası olarak, 1828 yılında ampir üslupta inşa edilen tek katlı, kargir süvari kışladır. 1839 yılına kadar kışla olarak kullanılan yapı, 1844 yılındaki bir yangında tamamen yanmış ve bu ilk yapının yerine 1847 yılında yarı ahşap, yari kargir yeni bir bina yapılmıştır. İki tarafında kuleleri olan yeni yapı, “Kuleli Kışla” olarak anılmaya başlanmıştır.
1854 yılında Kırım savaşına katılmak üzere İstanbul’a gelen Fransız ve İngiliz askerlerinin bir kısmı, Fransa’nın İstanbul Maslahatgüzari M. Cheferre’in isteklerine uyarak bu yapıya yerleştirilmiş ve bina müttefik askerlerinin kışla ve hastanesi haline getirilmiştir. Kışla, 1856 yılında İngilizler tarafında boşaltılırken, çıkartılan kasti bir yangın sonucu yanmış ve harap bir duruma gelmiştir.
Harap olan kışla, Abdülaziz döneminde 1871 yılında ana duvarları kargir, iç bölmeleri ile tavan ve tabanları ahşap olarak iki kat halinde yeniden inşa edilmiştir. Böylece bugünkü kışla binası ortaya çıkmıştır. 1909 yılında sol tarafına bir bina daha ilave edilen kışla, ampir üslubundan uzaklaşarak, eklektik bir yapı haline gelmiştir. 1912-1913 Balkan Savaşı sırasında Kuleli Kışlası tekrar hastane olarak kullanılmışsa da, 1913 yılı sonunda tekrar okul olmuştur. İngilizlerin Mondros Mütarekesi’ne dayanan istekleri üzerine okul binası tamamen boşaltılmış ve Ermeni yetim ve göçmenlerine tahsis edilmiştir. Lozan barış görüşmeleri ile, İngilizler Kuleli Kışlasını boşaltarak Türk makamlarına teslim etmek zorunda kalmışlardır. Okul, 3 yıllık bir aradan sonra, 6 Ekim 1923 tarihinde eski yerine tekrar taşınmıştır. 1924 yılında çıkarılan “Tevhid-i Tedrisat Kanunu” ile okul sivil liseye dönüştürülmüş ama kısa süre sonra tekrar askeri listeye çevrilmiştir. 1925 yılında “Kuleli Askeri Lisesi” adını almıştır.
19. yüzyılda yapılan diğer kışlalar gibi bu binanın da ortası avludur. Dikdörtgen planlı olan yapının avlusuna kemerli bir alt yapıdan girilir. Bunun üzerinde her katında üçlü gruplar oluşturan dikdörtgen pencerelerin bulunduğu iki kat daha mevcuttur. İki köşesinde bulunan beşer katlı kuleler ve cephenin ortasındaki teraslı Hünkar Kasrı yapının en özgün mimari özellikleridir.
15 Temmuz 2016 darbe girişimiyle kapatılan Kuleli Askeri Lisesi’nin 2019 yılında ulasal müzeye dönüştürülmesi planlanmaktadır.
Resimler
Eski Resimler
