Üsküdar Bağlarbaşı’nda Çinili Hamam Sokağı’nda Çinili Külliyesi içerisinde bulunan Çinili Hamam, 1640 yılında Mahpeyker Kösem Sultan tarafından yaptırılmıştır. Bazı iddialara göre hamamın yapımına 1640 yılında başlanmış, hamamın kadınlar kısmı tamamlandığı sıralarda Mahpeyker Kösem Sultan sarayda yaşanan iktidar kavgaları neticesinde Turhan Valide Sultan tarafından öldürtülmüştür. Bunun üzerine Kösem Sultan’ın kardeşi, hamamın tamamlanmasını sağlamıştır.
Evliya Çelebi eserinde, Üsküdar’da, İstanbul’da bile eşi benzeri bulunmayan oldukça latif bir hamam olduğundan bahsetmektedir. Hamamı öven bir dörtlük de şöyledir:
Şübhesiz ki pîri Ubeyd himmeti
Germâbenin lâyık yazsam tâkına
Çinili Hamamdır dünya cenneti
Adını Çinili Cami’den alan hamamın inşasında da çini kullanıldığı, bu çinilerin sonraki dönemlerde tahrip edildiği ya da çalındığı ileri sürülmektedir. Hamamın 1923-1947 yılları arasında nedensiz olarak kapalı tutulduğu düşünüldüğünde, bu iddianın gerçek olma ihtimali de yüksektir. 1947 yılında erkekler kısmı, bundan 16 yıl sonra da kadınlar kısmı tamir edilerek hizmete açılmıştır.
Yapının temel mimari özellikleri korunmuş görünse de iç mekandaki fayans döşemeler, ahşap doğramalar, mermer basamaklar gibi yenilemeler yapılmıştır. Erkekler ve kadınlar kısmı birbirinden farklı planda ve ebatlarda yapılmıştır. Erkekler kısmı klasik mimarimizdeki hamam tertibiyle birebir örtüşmekte, kare plan üzerine inşa edilmiştir. Kadınlarınkinde ise sekizgen bir plan uygulanmıştır. Ayrıca kadınlar kısmı erkeklerinkine nazaran daha büyük ve görkemli yapılmıştır. Hamamdan içeri girildiğinde, camekanın ortasında fıskiyeli mermer bir havuz bulunmaktadır. Mekan büyük bir kubbeyle örtülmekte ve iki katlı soyunmalıklarla çevrilmektedir. Sıcaklıkta ışık gözleri iri muhteşem bir kubbe iyi bir aydınlatma sağlamaktadır. Dört köşede ikişer kurnalı halvet, bunların arasında da nişli eyvanlar vardır. Sekizgen göbek taşı farklı mermer cinsleriyle renklendirilmiştir. Erkekler kısmına hamamın tarihi havasına tümüyle aykırı bir de sauna odası eklenmiştir.
Çinili Hamam, zaman içerisinde maruz kaldığı tüm olumsuz müdahalelere rağmen İstanbul’un en iyi ve tercih edilebilir hamamlarından biri olarak Üsküdar’da hizmet vermeyi sürdürmektedir.
Kaynak: İstanbul’un 100 Hamamı
Resimler
