Üsküdar’da, Hakimiyeti Milliye Caddesi üzerinde bulunan Büyük Hamam, 1583 yılında Sultan II. Selim’in eşi ve III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan tarafından tarafından, Valide-i Atik Külliyesi’ne gelir sağlamak için Mimar Sinan’a yaptırılmıştır.
Çifte hamam tipinde inşa edilen yapı, 18. yüzyılın ortalarında vakıf malı olmaktan çıkarılmış, I. Dünya Savaşı sonlarına kadar kesintisiz olarak şahıslara kiralanmıştır. Bu tarihten sonra yaşanan ekonomik çöküntü ve sosyal buhranlar, hamamın kapanmasına neden olmuştur. Bir süre depo olarak kullanılan hamamın kıymetli parçaları yağmalanmış, dönem hükümetlerinin tarihi eserlere karşı yıkıcı tutumları sonucu uygulanan istimlâklerle özgün mimarisi yok edilmiş, asıl görevi adeta unutturulmuştur. 1959 yılında yol genişletme çalışmaları sırasında hamamın soyunmalıkları da yıkılmıştır.
1962 yılında hamamda başlatılan restorasyon çalışmaları sırasında, hamamın anıtsal bütünlüğünü yok eden birçok bilinçsiz uygulama yapılmıştır. Eserin sıcaklık bölümünde bulunan eyvanlar alüminyum doğramalarla bölünerek dükkana çevrilmiş, ılıklık duvarları arasında bulunan duvarlar yıkılmıştır. Hamamın külhan duvarının bitişiğine tarihi yapısına aykırı malzeme kullanılarak betonarme bir ek yapı inşa edilmiştir. Bu yapı günümüzde ayrıca yer kazanılmak amacıyla genişletilmiştir. Bütün geçişleri silinen hamamın asli bölmeleri tanınmaz bir hal almış, yapının içi mimarisi adeta yok edilmiştir.
1964 yılından bu yana Mimar Sinan Çarşısı olarak hizmet vermekte olan hamam, Çarşı Hamamı ve Yeşil Direkli Hamam olarak da bilinmektedir.
Kaynak: İstanbul’un 100 Hamamı
Resimler
Eski Resimler
